Ogólnym zadaniem geodezji jest pozyskiwanie informacji na temat wielkości i kształtu Ziemi oraz określanie położenia punktów na jej powierzchni. Pomiary geodezyjne mają zastosowanie w różnych dziedzinach życia, zwłaszcza związanych z nieruchomościami, budownictwem i transportem.

Obszary zainteresowania geodezji

Geodezja dzieli się na:

• wyższą – zajmującą się badaniem i pomiarem obszarów na tyle dużych, że trzeba uwzględniać wpływ zakrzywienia Ziemi, np. powierzchni całej kuli ziemskiej, państwa i kontynentów;
• niższą – zajmującą się pomiarami małych obszarów na płaszczyźnie poziomej; niegdyś nazywano ją miernictwem.

W geodezji wykorzystuje się różnorodne urządzenia i technologie pomiarowe:

• tachimetr – mierzy odległości oraz kąty poziome i pionowe; jest wykorzystywany do wyznaczania położenia punktów terenowych; obecnie stosuje się tachimetry elektroniczne;
• teodolit – również mierzy kąty; prostszy od tachimetru;
• libella – wyznacza małe kąty;
• dalmierz – mierzy odległości bez konieczności ich przebywania;
• niwelator – mierzy różnicę wysokości między punktami w terenie;
• koordynatograf – służy do precyzyjnego nanoszenia punktów geodezyjnych na powierzchnie;
• planimetr – wyznacza pole powierzchni figur płaskich;
• odbiornik GPS – służy do wyznaczania współrzędnych punktów ruchomych i nieruchomych.

Zawód geodety

W dawnej Polsce obowiązywał podział zawodów związanych z geodezją. Geodeta zajmował się tą dziedziną jako nauką. Oprócz tego istniał zawód mierniczego, który zajmował się geodezją niższą – pomiarami geodezyjnymi małych powierzchni.

W latach 1925-1952 funkcjonował uregulowany ustawowo zawód mierniczego przysięgłego. Mierniczy miał wyłączność na przeprowadzanie wszelkich prac pomiarowych, a także uprawnienia do określania prawa własności i obowiązku podatkowego. Miał on status osoby zaufania publicznego, porównywalny z notariuszem czy sędzią. Po wojnie zawód mierniczego przysięgłego został zlikwidowany, a większość jego obowiązków przypisano do zawodu geodety.

Aby móc być geodetą, należy zdobyć określone uprawnienia zawodowe. Nadaje się je w siedmiu zakresach:

• geodezyjnych pomiarów sytuacyjno-wysokościowych, realizacyjnych i inwentaryzacyjnych;
• rozgraniczania i podziałów nieruchomości oraz sporządzania dokumentacji do celów prawnych (tu należy zaznaczyć, że geodeta nie ma uprawnień do nadawania prawa własności przy podziale nieruchomości – zajmuje się tym notariusz);
• geodezyjnych pomiarów podstawowych;
• geodezyjnego urządzania obszarów rolnych i leśnych;
• geodezyjnej obsługi inwestycji;
• redakcji map;
• fotogrametrii i teledetekcji.

Wynika z tego, że geodeci mogą mieć różne zakresy obowiązków i zajmować się różnymi typami pomiarów. Pomiary te są wykorzystywane np. przy projektach budowlanych, opisywaniu infrastruktury technicznej, określaniu stanu prawnego nieruchomości, szacowaniu wartości nieruchomości, sporządzaniu map i dokumentacji. Pomiary te muszą być wykonane precyzyjnie i zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa.